بتن ریزی در هوای گرم با مشکلات زیادی همراه است. در هوای گرم به علت سرعت بالای نفوذ و تبخیر آب از بتن، افزایش سرعت فرایند هیدراتاسیون سیمان، کاهش کارایی بتن و تسریع گیرش بتن را به همراه دارد که می تواند باعث کاهش کیفیت بتن تازه و سخت شده شود. مطابق استاندارد ملی ایران، دمای بتن در هنگام بتن ریزی نباید بیش از 32 درجه سانتی گراد برای بتن معمولی و 15 درجه سانتی گراد برای بتن های حجیم باشد. در هوای گرم باید توجه ویژه ای به مواد تشکیل دهنده بتن، روش های تولید، نقل و انتقال، بتن ریزی و عمل آوری مبذول شود. در ادامه به برخی نکات حائز اهمیت در بتن ریزی در هوای گرم می پردازیم.
نکات مورد توجه در بتن ریزی در هوای گرم:
- کنترل دمای بتن تازه با استفاده از افزودن یخ به بتن
- کنترل دمای مصالح سنگی از طریق مسقف نمودن دپوی مصالح و آب پاشی مداوم مصالح با دوش های تعبیه شده در محل دپو انجام شود.
- کنترل دمای سیمان و عدم استفاده از سیمان با دمای بالاتر از 75 درجه سانتی گراد، همچنین بارگیری و تخلیه سیمان در ساعاتی که دما مناسب تر است انجام شود.
- بررسی و ایجاد زیرساخت های لازم برای استفاده از مصالح سیمانی مکمل مثل پوزولان های مختلف از جمله خاکستر بادی، سرباره و میکروسیلیس و … جهت کاهش مصرف سیمان، افت حرارت هیدراتاسیون و افزایش مقاومت فشاری
- استفاده از خاکستر بادی و سایر پوزولانها می تواند افت اسلامپ و آهنگ گیرش را کند کند.
- استفاده از روان کننده های دیرگیر کننده و مواد کاهنده آب
- انتخاب طرح اختلاط بتن مناسب آب و هوای گرم و در نظر گرفتن اسلامپ هدف بالاتر نسبت به بتن ریزی در شرایط آب و هوایی عادی تا در صورت افت اسلامپ تا محل پروژه، بتن قابلیت پمپ پذیری داشته باشد و نیاز به استفاده از آب و یا روان کننده اضافی در محل پروژه نباشد. (به ازای افزایش 50 کیلوگرم عیار سیمان دمای بتن بین 2 تا 9 درجه سانتی گراد ممکن است افزایش یابد.(
- رنگ آمیزی سفید سیلوها و لوله های پمپ به دلیل انعکاس نور خورشید
- تنظیم دور میکسر بتن به میزان حداقل دورمجاز برای جلوگیری از گرماگیری اضافه
- تا حد امکان بتن ریزی در ساعاتی از شبانه روز که هوا خنک تر است و بار ترافیکی کمتر است انجام شود.
- اندازه لایه های بتن ریزی کم عمق باشد تا از نفوذ لرزش به لایه های زیرین اطمینان حاصل شود و حرارت هیدراتاسیون کاهش یابد.
- بررسی گزارشات آب و هوایی محلی برای تنظیم زمان بتن ریزی
- استفاده از گونی های مرطوب برای میکسر و پمپ به عنوان پوشش خارجی و آب پاشی آن ها
- مرطوب کردن زیرکار و مه پاشی قالبها و میلگردها قبل از بتن ریزی
- تاحد امکان بتن ریزی و پرداخت بتن سریع انجام شود.
- مراقبت از سطح نمایان بتن در برابر خشک شدن بلافاصله پس از بتن ریزی آغاز و بدون وقفه ادامه یابد.
- اسپری مه برای جلوگیری از ترک های ناشی از جمع شدگی پلاستیک انجام شود.
- استفاده از مصالح ضد آب تاییدشده روی قسمت نمایان بتن یا استفاده از مصالح عایق
- عمل آوری مرطوب بتن معمولا بهترین روش عمل آوری است. برای مثال غرقاب کردن، پوشاندن سطح نمایان بتن با ماسه تمیز که مرتب مرطوب شود، اسپری مه، آب پاشی مداوم و پوشاندن بتن بوسیله صفحات نفوذ ناپذیر یا شبکه های پارچه ای که دائما مرطوب می شوند.
- در صورتی که روش عمل آوری مرطوب مناسب نباشد، عملی ترین روش مراقبت، استفاده از اجزای ایجادکننده غشاء مایع است.
- در هوای گرم آزمایش های اسلامپ، درصد هوای بتن، دمای بتن و دمای محیط، رطوبت نسبی و چگالی انجام شود.
- نمونه های بتن آزمایشگاه بلافاصله بعد از ریختن بتن در قالب باید در پوشش نفوذ ناپذیر و در جعبه کنترل کننده یا داخل ساختمان نگهداری شود و در معرض نور خورشید نباشد.
- نمونه ها تا لحظه ی آزمایش در رطوبت و دمای 2 ± 20 درجه سانتی گراد نگهداری شود.
برخی از روش های خنک کردن بتن تازه در هوای گرم:
- خنک کردن بتن با یخ
- خنک کردن بتن با آب اختلاط سرد شده: حداکثر کاهش در دمای بتن را که به این روش میتوان بدست آورد معادل 6 درجه سانتی گراد است. این روش نیازمند سردکننده های مکانیکی و منابع ایزوله نگهداری آب است. این سیستم هزینه ی کمتری نسبت به سایر روشهای موجود دارد.
- تزریق نیتروژن مایع به آب اختلاط بتن یا بتن تازه جهت کاهش دمای بتن یا برپاکردن سیستم شامل مخزن تغذیه نیتروژن و تاسیسات تزریق برای تراک میکسر.
- خنک کردن سنگدانه های درشت با روش اسپری آب سرد یا غرقاب کردن سنگدانه ها. در این روش با خنک کردن سنگدانه به میزان 1 درجه سانتی گراد می توان دمای بتن تازه را تا 5.0 درجه سانتی گراد کاهش داد.
- خنک کردن سنگدانه های درشت با وزش باد بر سنگدانه مرطوب. این روش نیازمند ایجاد جریان هوای خنک می باشد که هزینه بر است. با این روش دمای بتن را تا 7 درجه سانتی گراد می توان کاهش داد.
